Usługa:
- Porada prawna – sporządzanie wykazu inwentarza
- Postępowanie sądowe z wniosku o sporządzenie spisu inwentarza
- Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza (samo pismo)
Do czego potrzeby jest wykaz inwentarza lub spis inwentarza?
Spadkobierca może przyjąć spadek wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Obecnie domniemanym sposobem nabycia spadku jest nabycie go z dobrodziejstwem inwentarza – czyli z ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe. Więcej na temat przyjęcia spadku i jego skutków znajdziesz w zakładce Przyjęcie i odrzucenie spadku. Aby móc skorzystać z owego dobrodziejstwa inwentarza i ograniczyć swoją odpowiedzialność za długi spadkowe – trzeba ten spis inwentarza sporządzić. W praktyce wykonują to nieliczne osoby nabywające spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Sporządzenie wykazu inwentarza oraz spisu inwentarza musi być rzetelne. Jeżeli bowiem spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi – odpowiada jak przy prostym przyjęciu spadku.
Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza, spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Nie może jednak zasłaniać się brakiem znajomości wykazu inwentarza złożonego przez innego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.
Od chwili sporządzenia spisu inwentarza spadkobierca spłaca długi spadkowe zgodnie ze sporządzonym spisem.
Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe, a nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi spadkowe tylko do wysokości różnicy między wartością stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów spadkowych, które spłacił.
Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacając niektóre długi spadkowe, wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Nie dotyczy to spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia.
Spadkobierca powinien spłacać długi ze spisu/wykazu inwentarza w określonej kolejności. W doktrynie przyjmuje się, że kolejność ta wygląda następująco:
1) koszty pogrzebu spadkodawcy;
2) koszty postępowania spadkowego;
3) zobowiązania spadkowe sensu stricto;
4) zobowiązania z tytułu zachowku;
5) zobowiązania wobec dziadków spadkodawcy (art. 938 i 966 k.c.);
6) zobowiązania wobec małżonka spadkodawcy z art. 939 k.c.;
7) zobowiązania z tytułu zapisów zwykłych i poleceń.
Kodeks cywilny. Komentarz red. prof. dr hab. Konrad Osajda, dr Witold Borysiak; rok 2022
Jak wygląda wykaz inwentarza?
Wykaz inwentarza jest stosunkowo nową instytucją prawa. Można go złożyć przed notariuszem do protokołu lub w formie dokumentu do sądu spadku lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania składającego wykaz (skąd trafi do sądu spadku).
Sąd spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o złożeniu wykazu inwentarza.
Wykaz inwentarza może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.
W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.
Wykaz inwentarza można uzupełnić.
Wykaz inwentarza sporządza się wg urzędowego wzoru, który znajdziesz TUTAJ.
Jak sporządza się spis inwentarza?
W celu sporządzenia spisu inwentarza składa się stosowny wniosek do sądu spadku lub do właściwego komornika. W tym przypadku komornik przystąpi niezwłocznie do sporządzenia spisu, zawiadamiając o tym sąd spadku, który wyda postanowienie o sporządzeniu spisu. Jeżeli postanowienie takie nie zostanie wydane, spis dokonany przez komornika rodzi takie same skutki, jak złożenie wykazu inwentarza.
Wniosek taki może, oprócz spadkobierców i wykonawcy testamentu, złożyć także wierzyciel spadkowy – o ile przedstawi pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy.
W spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem wartości każdego z tych przedmiotów oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich. Działa przy tym z urzędu. W spisie inwentarza komornik wykazuje też wartość stanu czynnego spadku z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw spornych.
Sąd spadku może wydać postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza.
Jakie są różnice między wykazem inwentarza a spisem inwentarza?
Oprócz formy i procedury, w jakich sporządzane są te dwa dokumenty, zasadnicze różnice są dwie. Pierwszą jest miara rzetelności. Ponieważ wykaz inwentarza sporządza sam spadkobierca (notariusz nie dokonuje żadnych ustaleń faktycznych), może on być mniej rzetelny. Nad rzetelnością spisu inwentarza czuwa zaś komornik. Drugą jest to, że wykazów inwentarza może być wiele, a spis inwentarza jeden (nie licząc modyfikacji).
Informacje dodatkowe:
- WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU: Sąd Rejonowy ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy
- OPŁATA (od złożenia wykazu inwentarza przed sądem): brak
- OPŁATA (za czynności notarialne): maksymalnie 246 zł
- WPIS OD WNIOSKU (o wydanie postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza): 100 zł
- OPŁATA (za czynności komornika): 400 zł
- WYNAGRODZENIE: ustalane indywidualnie, za postępowanie w kwocie stałej lub wedle stawki godzinowej, za poradę wedle stawki godzinowej
Stan prawny na dzień 1 stycznia 2023 r.