Usługa:
- Analiza roszczeń regresowych wobec sprawcy wypadku – co do zasady i co do wysokości
- Zastępstwo interwenienta ubocznego w sprawie z powództwa poszkodowanego przeciwko ubezpieczycielowi
- Zastępstwo procesowe pozwanego w sprawie z powództwa ubezpieczyciela (lub innego podmiotu) z tytułu regresu
Co oznacza pojęcie regres?
Regres to prawo żądania przez podmiot (osobę), który pokrył szkodę zwrotu wszystkich (lub czasami części) wypłaconych kwot. W przypadku wielu szkód, w tym szkód spowodowanych wypadkami komunikacyjnymi, oznacza to konieczność zapłaty na rzecz takiego podmiotu znacznych kwot, mogących sięgać nawet ponad 1 mln PLN.
W jakich sytuacjach możliwy jest regres ubezpieczyciela?
Regres ubezpieczeniowy możliwy jest w dwóch przypadkach.
Pierwszy przypadek stanowi tzw. regres nietypowy. Jest on związany z pokryciem szkód w ramach gwarancyjnej odpowiedzialności z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Jakkolwiek istotą takiej umowy jest ochrona ubezpieczeniowa, za którą przecież płacimy, to w pewnych szczególnych sytuacjach jest ona wyłączona. Właśnie poprzez prawo regresu.
Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:
1) wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych UFG i PBUK
Prawo ubezpieczyciela do żądania zwrotu wypłaconych kwot stanowi w tym przypadku pewnego rodzaju sankcję karno-prewencyjną. Wynika ona z założenia, że kierujący pojazdem mechanicznym w niektórych sytuacjach nie zasługuje na ochronę ubezpieczeniową.
Należy zważyć, że sprawca wypadku odpowiada z tytułu regresu w przypadku prowadzenia pojazdu już w stanie po użyciu alkoholu. Zatem w sytuacji, w której stężenie alkoholu we krwi wynosi li tylko 0,2 promila (co odpowiada wykroczeniu).
Drugi przypadek przewiduje art. 828 k.c., zgodnie z którym z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela. Roszczenie to przechodzi do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Za wyjątkiem wypadku, w którym sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
Wystąpi to na przykład w sytuacji, w której nie mamy OC, a poszkodowany zlikwiduje szkodę w pojeździe z autocasco.
Czy są inne podmioty uprawnione do żądania zwrotu wypłaconych kwot od sprawcy wypadku?
Tak. Może zdarzyć się, że z typowym roszczeniem regresowym (na podstawie art. 441 §3 k.c.) przeciwko sprawcy wypadku komunikacyjnego wystąpią inne podmioty (osoby), które naprawiły szkodę.
Sytuacje takie mogą być co do zasady uzasadnione, ale mogą być także bezpodstawne.
Jako przykład sytuacji uzasadnionej można podać, sytuację, w której odpowiedzialność za wypadek ponoszą solidarnie dwie osoby. Wtedy, jeżeli jedna z nich naprawi w całości szkodę, może dochodzić zwrotu połowy wypłaconych na rzecz poszkodowanego kwot od współsprawcy. Współsprawstwo wypadku komunikacyjnego należy do rzadkości.
Z żądaniem zwrotu wypłaconych odszkodowań może także wystąpić UFG (który wypłacił je w braku OC komunikacyjnego na pojazd, którym wyrządzono szkodę).
Jako przykład sytuacji nieuzasadnionej można zaś podać jedną z prowadzonych przez Kancelarię spraw. Skarb Państwa Podkarpacki Komendant Wojewódzki Policji wystąpił z roszczeniem regresowym z tytułu wypłaty na rzecz policjanta jednorazowego odszkodowania za wypadek w służbie. Wypadek ten był wypadkiem komunikacyjnym i został spowodowany przez naszą Klientkę. Sąd Rejonowy w Strzyżowie wyrokiem z dnia 18.10.2012 r. oddalił powództwo Skarbu Państwa, uznając je za nieuzasadnione co do zasady. Tym samym nasza Klientka nie musiała zwracać wypłaconego świadczenia z ubezpieczenia społecznego.
Jak można się bronić przed regresem?
Roszczenia regresowe muszą być przeanalizowane pod kątem tego, czy są w ogóle uzasadnione. Jeżeli jednak tak, sprawca wypadku ma prawo dokonać kontroli zasadności wypłaconych kwot.
Kontrola ta może odbywać się już na etapie postępowania procesowego – z pozwu poszkodowanego przeciwko ubezpieczycielowi. Zakład ubezpieczeń ma obowiązek powiadomić osobę, względem której może on wystąpić z roszczeniami regresowymi o wytoczonym powództwie. Umożliwiając w ten sposób sprawcy wstąpienie do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.
Kontrola może się jednak odbyć także dopiero w procesie wytoczonym przeciwko sprawcy przez ubezpieczyciela lub przed tym procesem w drodze negocjacji.
Sprawca wypadku ma bowiem możliwość zmniejszenia swoich obciążeń względem uprawnionego z regresu w ramach zawartej ugody.
Informacje dodatkowe:
- WYNAGRODZENIE: ustalane indywidualnie
- PRZEDAWNIENIE (regres nietypowy): 3 lata
- PRZEDAWNIENIE (regres typowy): 20 lat (jeżeli sprawca odpowiada jak za przestępstwo); 3 lata (jeżeli sprawca odpowiada jak za wykroczenie); dla UFG nie może skończyć się wcześniej, jak z upływem 3 lat od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia
Stan prawny na dzień 15 kwietnia 2024 r.