Usługa:
- Przedsądowe i sądowe dochodzenie odszkodowania i/lub zadośćuczynienia za szkodę spowodowaną przez produkt niebezpieczny
Kto ponosi odpowiedzialność za szkodę spowodowaną przez produkt niebezpieczny?
Każdy, kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt. Chodzi tu zatem wyłącznie o odpowiedzialność profesjonalisty. Jest to odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka, czyli niezależna od winy producenta.
Każdy producent jest bowiem zobowiązany na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów do wprowadzania na rynek wyłącznie produktów bezpiecznych.
Należy tu zatem mieć na względzie, że postępowanie w tego typu sprawach może przekraczać krajową jurysdykcję (zdolność krajowych sądów do orzekania w sprawie).
Kiedy produkt można uznać za niebezpieczny?
Zgodnie z prawem: niebezpieczny jest produkt niezapewniający bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać, uwzględniając normalne użycie produktu. Produkt niebezpieczny to zatem taki, który jest wadliwy lub niewłaściwej jakości. Może tu chodzić zarówno o wadliwość i niewłaściwą jakość produktu dotyczącą każdej sztuki (np. produkt niewłaściwie zaprojektowany lub wykonany z niewłaściwego materiału) lub tylko pojedynczych sztuk lub jakiejś partii produktu. Dla przykładu za produkt niebezpieczny można uznać smoczek dla dziecka, którego kauczukowa część daje się łatwo oddzielić od jego plastikowej części, służącej jako zabezpieczenie przed połknięciem. Produktem niebezpiecznym może być też np. hulajnoga elektryczna, której bateria ulega samoczynnej eksplozji.
Nie są produktami niebezpiecznymi – w opisywanym tu znaczeniu – produkty niebezpieczne per se. Czyli produkty niebezpieczne z natury, jak na przykład fajerwerki, nóż myśliwski, amunicja, czy broń. Może jednak tak się zdarzyć, że i takie produkty staną się dodatkowo niebezpieczne – na skutek np. wady produkcyjnej. Takim produktem może być np. pocisk do granatnika, u którego wystąpi wada montażu lub wada materiałowa, uniemożliwiająca prawidłowe zadziałanie opóźniacza uzbrojenia zapalnika, a w konsekwencji rażenie samego strzelca odłamkami pocisku, po jego przedwczesnej eksplozji.
Za jaką szkodę odpowiada producent produktu niebezpiecznego?
Nie może budzić wątpliwości, że producent przede wszystkim odpowiada za szkodę na osobie. Co prawda w doktrynie prawa można spotkać odmienne stanowiska w tej kwestii, ale należy je uznać za chybione. Produkt niebezpieczny może bowiem prowadzić do uszkodzenia ciała lub powstania rozstroju zdrowia. Implikuje to możliwość dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jak również odszkodowania związanego z kosztami leczenia, czy rent. Może także prowadzić do śmierci człowieka. To zaś uprawnia jego najbliższych do dochodzenia odszkodowania z tytułu kosztów pogrzebu, renty alimentacyjnej (w niektórych przypadkach), a także również zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę – w związku ze śmiercią osoby najbliższej.
Producent odpowiada także za szkody w mieniu, przy czym tu ustawodawca zdecydował się wprowadzić ograniczenie. Zgodnie z nim producent odpowiada za szkodę na mieniu tylko wówczas, gdy rzecz zniszczona lub uszkodzona należy do rzeczy zwykle przeznaczanych do osobistego użytku i w taki przede wszystkim sposób korzystał z niej poszkodowany.
Jakie są ograniczenia odpowiedzialności producenta?
Należy dodać, że producent nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny:
1) jeżeli produktu nie wprowadził do obrotu;
2) gdy wprowadzenie produktu do obrotu nastąpiło poza zakresem jego działalności gospodarczej;
3) gdy właściwości niebezpieczne produktu ujawniły się po wprowadzeniu go do obrotu, chyba że wynikały one z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie;
4) gdy nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu, uwzględniając stan nauki i techniki w chwili wprowadzenia produktu do obrotu, albo gdy właściwości te wynikały z zastosowania przepisów prawa;
Odszkodowanie za szkodę na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu ani korzyści, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w związku z jego używaniem. Odszkodowanie nie przysługuje, gdy szkoda na mieniu nie przekracza kwoty będącej równowartością 500 EUR.
Informacje dodatkowe:
- WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU: Sąd Rejonowy (do 75.000 PLN) lub Sąd Okręgowy (powyżej 75.000 PLN) – właściwy wedle miejsca zamieszkania poszkodowanego (o ile zawarto ubezpieczenie) lub wedle miejsca zdarzenia lub miejsca zamieszkania sprawcy
- WPIS OD POZWU: 5% od wartości przedmiotu sporu
- WYNAGRODZENIE: ustalane indywidualnie
- PRZEDAWNIENIE: 3 lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednak w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat 10 od wprowadzenia produktu do obrotu.
Stan prawny na dzień 1 stycznia 2023 r.