Usługa:
- Sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika do Komisji Lekarskiej ZUS
- Odwołanie od decyzji ZUS/KRUS w sprawie ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
- Odwołanie od decyzji ZUS/KRUS w sprawie ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
Kiedy przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy?
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobie ubezpieczonej w ZUS (ubezpieczenie wypadkowe), która wskutek wypadku przy pracy (lub choroby zawodowej), doznała tzw. stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie to wypłaca ZUS na drodze decyzji – po złożeniu przez ubezpieczonego odpowiedniego wniosku i przeprowadzeniu badania przez lekarza orzecznika. Ubezpieczony, który nie zgadza się z orzeczeniem lekarza orzecznika, może w terminie 14 dni wnieść sprzeciw od tego orzeczenia do Komisji Lekarskiej ZUS. Wniesienie sprzeciwu jest warunkiem niezbędnym dla możliwości odwołania się do Sądu od decyzji przyznającej jednorazowe odszkodowanie.
Odszkodowanie takie przysługuje także osobom ubezpieczonym w KRUS, które doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, a także ubezpieczonym w Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSWiA.
Jaka jest wysokość jednorazowego odszkodowania?
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r. jest to 1.269 zł brutto za 1%). Jednakże, jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy (lub choroby zawodowej), który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10%, odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie. Ponadto jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona (także wskutek pogorszenia się stanu zdrowia) całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy (lub choroby zawodowej).
To właśnie prawidłowe ustalenie wysokości stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu stanowi główną przyczynę kwestionowania postępowania ZUS oraz wnoszenia odwołań od jego decyzji.
Czy jednorazowe odszkodowanie z ZUS może być wypłacone łącznie z innymi odszkodowaniami lub zadośćuczynieniem?
Tak. Niektóre wypadki przy pracy są związane z odpowiedzialnością cywilną osoby trzeciej (opartą na zasadzie winy lub ryzyka). Na przykład może to być odpowiedzialność pracodawcy za naruszenie przepisów BHP lub odpowiedzialność kierowcy albo posiadacza pojazdu za wypadek drogowy, który jest jednocześnie wypadkiem przy pracy. Więcej w zakładce Wypadki przy pracy.
Co ważne, doktryna i orzecznictwo wskazują obecnie, że jednorazowe odszkodowanie nie może w sposób automatyczny pomniejszać zadośćuczynienia, wypłaconego przez odpowiedzialnego za wypadek, a co najwyżej może być w jakiejś mierze uwzględnione przy ustalaniu jego wysokości.
Kiedy przysługuje jednorazowe odszkodowanie rodzinie zmarłego w wyniku wypadku przy pracy?
Jeżeli ubezpieczony (lub uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego) zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przy czym za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku (dla ubezpieczonych w Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSWiA – 3 lata).
Do osób uprawnionych należą: małżonek (o ile nie orzeczono separacji); dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej. Ponadto: rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalono wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.
Jaka jest wysokość jednorazowego odszkodowania z ZUS dla członków rodziny zmarłego wskutek wypadku przy pracy?
Jednorazowe odszkodowanie wynosi wielokrotność przeciętnego wynagrodzenia (z dnia wydawania decyzji) i zależy od ilości i rodzaju osób uprawnionych:
- dla samego małżonka – 18-krotność;
- dla samego jednego dziecka – 18-krotność;
- dla małżonka i dziecka/dzieci – 18-krtoność powiększoną o 3,5-krotność na każde dziecko (i dzieli się w częściach równych na uprawnionego);
- dla samych dzieci (dwóch i więcej) – 18-krtoność powiększoną o 3,5-krotność na drugie i każde następne dziecko (i dzieli się w częściach równych na uprawnionego);
- dla samego jednego innego członka rodziny – 9-krotność;
- dla samych innych członków rodziny – 9-krtoność powiększoną o 3,5-krotność na drugiego i każdego kolejnego innego członka rodziny (i dzieli się w częściach równych na uprawnionego);
Jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny, każdemu z nich odszkodowanie przysługuje w wysokości 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom.
Jeżeli wcześniej wypłacono ubezpieczonemu jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu, jednorazowe odszkodowanie wypłacone na rzecz członków rodziny pomniejsza się o nie proporcjonalnie.
Informacje dodatkowe:
- TERMIN: dla sprzeciwu 14 dni; dla decyzji 30 dni od otrzymania dokumentu
- KOSZTY SĄDOWE: brak – za wyjątkiem kosztów pełnomocnika ZUS na wypadek oddalenia odwołania – o ile ZUS reprezentowany był w postępowaniu przez adwokata lub radcę prawnego (zazwyczaj reprezentowany jest przez inspektora)
- WYNAGRODZENIE: ustalane indywidualnie
Stan prawny na dzień 11 kwietnia 2023 r.