Usługa:
- Przedsądowe i sądowe ustalanie odpowiedzialności cywilnej lekarzy oraz jednostek służby zdrowia za zdarzenia medyczne (błędy medyczne) oraz dochodzenie odszkodowań i zadośćuczynień za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią pacjentów / zakażeniem pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia
- Przedsądowe i sądowe dochodzenie zadośćuczynień w związku z naruszeniem praw pacjenta
- Postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta o świadczenie kompensacyjne
- Zastępstwo pokrzywdzonego lub jego najbliższych (w przypadku śmierci pokrzywdzonego) w postępowaniu przygotowawczym i/lub postępowaniu karnym związanym ze zdarzeniem medycznym
Czym jest zdarzenie medyczne – błąd medyczny?
Według nowej normatywnej definicji z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zdarzenie medyczne to zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
a) zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
b) uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, albo
c) śmierć pacjenta
– którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.
Powyższa definicja zdarzenia medycznego, odpowiada właściwie pod względem znaczeniowym ugruntowanej w doktrynie prawa pozanormatywnej definicji błędu medycznego (dawniej zwanego tzw. „błędem w sztuce”) i można się spodziewać, że będzie wykorzystywana w judykaturze w procesach opartych na art. 445 §1 k.c. oraz 446 §4 k.c., a nie tylko w postępowaniach o świadczenie kompensacyjne przed Rzecznikiem Praw Pacjenta.
Przykładowo zdarzeniem medycznym może być:
- źle lub zbyt późno postawiona diagnoza;
- niepodanie odpowiednich leków w czasie hospitalizacji;
- niewykonanie (niezalecenie) odpowiedniego badania;
- wykonanie operacji na niewłaściwym organie lub niewłaściwą techniką;
- przypadkowa perforacja narządu;
- pozostawianie po zabiegu w ciele ciała obcego;
- zawleczenie bakterii lub wirusa w toku leczenia na skutek niezapewnienia należytych standardów bezpieczeństwa bakteriologicznego;
- niezabezpieczenie warunków organizacyjnych do przeprowadzenia operacji (brak alternatywnego źródła prądu, brak odpowiedniej aparatury; brak odpowiedniego personelu).
Kiedy lekarz lub jednostka medyczna ponosi odpowiedzialność za zdarzenie medyczne?
Niepowodzenie procesu leczenia może wynikać – i często wynika – z przyczyn obiektywnych (np. niepowodzenie leczenia onkologicznego w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej). Abyśmy mogli mówić o zdarzeniu medycznym (błędzie medycznym), rodzącym odpowiedzialność cywilną za jego skutki, działanie lub zaniechanie lekarza (czy innej osoby odpowiedzialnej, np. pielęgniarki, ratownika medycznego, ordynatora oddziału, czy dyrektora placówki) musi być zawinione. Udowodnienie winy lekarza w postępowaniach przedsądowych i sądowych stanowi najtrudniejszy aspekt tego typu spraw. O winie możemy tu mówić zarówno w ujęciu cywilnym, jak i karnym.
Bardzo ważne jest jednak, aby zrozumieć, że nasze przeświadczenie o winie lekarza, czy innej osoby odpowiedzialnej, często będzie mylne (subiektywne). Trzeba brać to pod uwagę przy ustalaniu sposobu postępowania w tego typu sprawach. Po pierwsze dlatego, że zarzucanie komuś winy (zwłaszcza w ujęciu karnym) może prowadzić do naszej odpowiedzialności za składanie fałszywych oskarżeń. Po drugie dlatego, że koszty sądowe postępowań dotyczących zdarzeń medycznych mogą być bardzo duże.
Z tych też względów stan faktyczny każdego przypadku należy bardzo dokładnie rozpoznać. O ile jest to oczywiście możliwe z uwagi na skomplikowany charakter większości czynności medycznych.
Jakie są możliwości ustalania odpowiedzialności lekarza (lub jednostki medycznej) za błąd medyczny?
Ustalenie odpowiedzialności za zdarzenie medyczne może odbywać się na drodze kilku postępowań:
1) postępowania likwidacyjnego przed ubezpieczycielem OC z tytułu prowadzenia działalności leczniczej;
2) postępowania dyscyplinarnego przed Sądem Dyscyplinarnym przy Okręgowej Izbie Lekarskiej;
3) postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta o stwierdzenie naruszenia praw pacjenta;
4) postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta o świadczenie kompensacyjne;
5) postępowania przygotowawczego prowadzonego przez prokuraturę oraz postępowania karnego prowadzonego przed sądem;
6) postępowania cywilnego prowadzonego przed sądem.
Każde z tych postępowań ma swoje wady i zalety. Wiąże się z różnymi kosztami, różnym stopniem skomplikowania oraz różnym czasem trwania. Każde z tych postępowań ma również inną siłę oddziaływania na osobę odpowiedzialną. Nie pozostaje to bez znaczenia, gdy nie jesteśmy do końca pewni, czy do popełnienia błędu medycznego faktycznie doszło. Wybór postępowania przez Klienta powinien być zatem świadomy i dobrany do konkretnego stanu faktycznego. Należy mieć na względzie, że w większości wypadków ocena, czy doszło do popełnia błędu medycznego, nie będzie należała do adwokata. Adwokat – co do zasady – nie posiada bowiem koniecznej wiedzy z zakresu medycyny. W Kancelarii uzyskacie Państwo kompleksową informację na temat możliwości wykorzystania każdego z tych postępowań. W większości wypadków postępowania toczą się jednak przede wszystkim p/ko ubezpieczycielom podmiotów leczniczych.
Czym różni się zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną przez błąd medyczny?
Zdarzenie medyczne (błąd medyczny) musi rodzić długotrwałe lub trwałe skutki w obrębie naszego stanu zdrowia, lub być przyczyną śmierci pacjenta, aby uzasadniało żądanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (z art. 445 §1 k.c. lub art. 446 §4 k.c.). Naruszenie praw pacjenta nie musi rodzić poważnych skutków, aby przysługiwało nam roszczenie o zadośćuczynienie (z art. 448 k.c.), a niektóre prawa pacjenta są od nich zupełnie oderwane. Zadośćuczynienia za samo naruszenie praw pacjenta, są jednak istotnie mniejsze od tych z art. 445 §1 k.c., czy art. 446 §4 k.c. Ich wysokość kształtuje się na poziomie od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. W wyjątkowych sytuacjach może być większa.
Jakie prawa ma pacjent?
Najważniejszymi prawami pacjenta są:
1) prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej;
2) prawo do przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń;
3) prawo do żądania, aby lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie, a pielęgniarka (położna) zasięgnęła opinii innej pielęgniarki (położnej);
4) prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia;
5) prawo pacjentki do uzyskania świadczeń zdrowotnych związanych z porodem;
6) prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym;
7) prawo do informacji o swoim stanie zdrowia (pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat lub jego przedstawiciel ustawowy, mają prawo do uzyskania od osoby wykonującej zawód medyczny przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu;
8) prawo do udzielenia zgody na przekazanie informacji o jego stanie zdrowia innym osobom oraz prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego;
9) prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody (w szczególnych przypadkach w formie pisemnej) oraz prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych (od 16 roku życia);
10) prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych, które obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności;
11) prawo do leczenia bólu;
12) prawo do obecności przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby bliskiej (z ograniczeniami);
13) prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych wraz ze skorelowanym obowiązkiem podmiotu leczącego do sporządzania tej dokumentacji we właściwy sposób.
Jak wysokie może być zadośćuczynienie za doznaną krzywdę spowodowaną przez błąd medyczny oraz odszkodowanie? Jakie są ich rodzaje?
Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę spowodowaną przez błąd medyczny oraz odszkodowania, jakie przysługują w związku ze zdarzeniem medycznym, uzależnione są od rodzaju skutku. Przede wszystkim od tego, czy pacjent w wyniku tego zdarzenia zmarł, czy też doznał obrażeń ciała lub rozstroju zdrowia. Są one takie same, jak w przypadku innych zdarzeń deliktowych – np. wypadków komunikacyjnych. Zostały opisane w zakładkach: Wypadki drogowe – śmiertelne oraz Wypadki drogowe – uszkodzenia ciała.
W Kancelarii otrzymacie Państwo szczegółowe informacje, jakich roszczeń i w jakich kwotach możecie Państwo dochodzić.
Czym jest świadczenie kompensacyjne?
Świadczenie kompensacyjne to nowe roszczenie przewidziane ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, które stanowi alternatywną dla cywilnej (i ew. karnej) ścieżkę naprawy szkody wyrządzonej przez zdarzenie medyczne. Akceptacja przyznanego świadczenia kompensacyjnego powoduje bowiem zrzeczenie się roszczeń o naprawienie szkody względem zobowiązanego.
Ścieżka ta ma trzy zasadnicze ograniczenia:
- dotyczy wyłącznie zdarzeń medycznych zaistniałych w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (NFZ);
- ze ścieżki tej mogą skorzystać pacjenci, u których zdarzenie medyczne wystąpiło po dniu 6 września 2023 r.;
- maksymalna wysokość świadczenia kompensacyjnego wynosi 200.000 zł dla zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym i dla uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia oraz 100.000 zł w sytuacji śmierci pacjenta, w więc w wielu przypadkach znacznie mniej, niż można otrzymać na drodze postępowania cywilnego.
Informacje dodatkowe:
- WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU: Sąd Rejonowy (do 100.000 PLN) lub Sąd Okręgowy (powyżej 100.000 PLN) – właściwy wedle miejsca zamieszkania poszkodowanego lub wedle miejsca zdarzenia
- WPIS OD POZWU: stały do kwoty 20.000 zł, powyżej – 5% od wartości przedmiotu sporu
- WYNAGRODZENIE: ustalane indywidualnie – stałe lub prowizyjne
- PRZEDAWNIENIE: 20 lat (jeżeli sprawca odpowiada jak za przestępstwo); 3 lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie za nią odpowiedzialnej (jeżeli sprawca odpowiada jak za wykroczenie); przedawnienie nie może się skończyć przed upływem 2 lat od dnia uzyskania pełnoletności
Stan prawny na dzień 15 kwietnia 2024 r.